Handel w niedzielę i święta - jak to będzie wyglądało ...
Od 1.03.2018 r. zakupy tylko w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca? Czy aby na pewno ...? Poniżej odpowiem na powyższe w oparciu o nowo uchwaloną ustawę.
Z mojej perspektywy (specjalizacji w prawie pracy) widzę, że w życie wejdzie kolejna już ustawa, która spowoduje spore zmiany w zatrudnieniu i to nie tylko w odniesieniu do osób, które mają zawartą umowę o pracę ale również umowę zlecenia, o dzieło, o świadczenie usług czy są samozatrudnione. Osoby te, właśnie od 1.03.2018 r. nie będą mogły świadczyć pracy w handlu w każdą niedzielę i święta, w związku z tym, że dokładnie wtedy zacznie obowiązywać ustawa z dnia 24.11.2017 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni (dalej: ustawa). Tutaj link do ustawy - gdyby ktoś chciał się z nią szczegółowo zapoznać.
Ustawa spowoduje też, że wynagrodzenie tych osób będzie się inaczej kształtowało, bowiem osoby które mają zawartą umowę cywilnoprawną i rozliczają się w oparciu o stawkę godzinową (od 2018 r. minimum to 13,70 zł brutto za godzinę - tu odsyłam do artykułu, w którym pisał o tym Mecenas Tomasz) najzwyczajniej w święcie będą miały mniejsze miesięczne wynagrodzenie. Przy założeniu, że osoby te zwykle pracowały w każdą niedzielę miesiąca średnio po 8 h - daje to niższe miesięczne wynagrodzenie o 219 zł, a mogą przecież pracować więcej godzin, bo np. 12 (wtedy będzie to już 328 zł). Należy przecież wyłączyć dwie niedziele z grafiku od marca 2018 r.
Ad rem.
Generalna zasada brzmi tak: w niedziele i święta w placówkach handlowych:
1) handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem,
2) powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem
są ZAKAZANE.
ZAKAZ BĘDZIE WPROWADZANY STOPNIOWO I BĘDZIE WYGLĄDAŁ TAK :
1) Od 1.03.2018 r. do 31.12.2018 r. - praca w placówkach handlowych będzie dozwolona w:
1-wszą i ostatnią niedzielę miesiąca kalendarzowego;
2) Od 1.01.2019 r. do 31.12.2019 r. - praca w placówkach handlowych będzie dozwolona tylko w: ostatnią niedzielę miesiąca kalendarzowego;
3) Od 1.01.2020 r. - praca w placówkach handlowych we wszystkie niedzielę będzie NIEDOZWOLONA!!!
Uwaga -> od powyższego będą jednak WYJĄTKI!
Pierwszy wyjątek:
Zakaz nie obowiązuje w:
1) kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia - zatem w 2018 r. będą to niedziele: 16 i 23.12. Zatem w grudniu 2018 r., placówki handlowe będą nieczynne tylko 9.12., bowiem pierwsza i ostatnia tak jak dwie przedostatnie będą czynne.
2) niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy - tą niedzielą jest 25.03.2018 r., więc jest to o tyle martwe postanowienie, że i tak z racji tego, że jest to ostatnia niedziela marca - sklepy byłyby czynne (oczywiście mówię o roku 2018)
3) ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu - j.w.
Jeżeli w ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu przypada święto, zakaz obowiązuje. Już teraz widzę, że w tym roku taka sytuacja nie będzie miała miejsca, gdyż dni, które wypadają w te miesiące - jako ostatnie niedziele nie są świętami.
Drugi wyjątek:
Zakaz, nie obowiązuje w następujących miejscach (ze względu na to, że jest ich dużo wymienię tylko najistotniejsze w mojej ocenie):
- na stacjach paliw płynnych;
- w kwiaciarniach;
- w aptekach i punktach aptecznych;
- w zakładach leczniczych dla zwierząt;
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu pamiątkami lub dewocjonaliami, prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych. Tu się zatrzymam, gdyż jest to jedno z postanowień, które będzie zmierzało do dość dużego ominięcia ustawy i po prostu rozszerzenia asortymentu, który będzie sprzedawany, placówki te mogą więc wiele zyskać. Nagle np. w kioskach może pojawić się żywność spożywcza i ubrania.
- w placówkach pocztowych;
- w placówkach handlowych w zakładach hotelarskich;
- w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku;
- w placówkach handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportoworekreacyjnych, także gdy są one zlokalizowane w halach targowych;
- w placówkach handlowych w zakładach leczniczych podmiotów leczniczych i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych; czyli rozumiem, że może to być kiosk w szpitalu;
- w placówkach handlowych na dworcach, w portach i przystaniach morskich – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych;
- w placówkach handlowych w portach lotniczych
- w strefach wolnocłowych;
- w środkach komunikacji miejskiej, autobusowej, kolejowej, rzecznej, morskiej i lotniczej, a także na morskich statkach handlowych, statkach powietrznych, platformach wiertniczych;
- w sklepach internetowych i na platformach internetowych; Tu niewątpliwie jest to słuszne!
- w przypadku handlu kwiatami, wiązankami, wieńcami i zniczami przy cmentarzach;
- w zakładach pogrzebowych;
- w placówkach handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście;
- w piekarniach, cukierniach i lodziarniach.
Warto jeszcze wspomnieć, że przez placówkę handlową rozumie obiekty, w których jest prowadzony handel oraz są wykonywane czynności związane z handlem, w szczególności: sklepy, stoiska, stragany, hurtownie, składy węgla, składy materiałów budowlanych, domy towarowe, domy wysyłkowe, biura zbytu – jeżeli w takich placówkach praca jest wykonywana przez pracowników lub zatrudnionych. Proszę zwrócić uwagę, że poprzez użycie słowa "w szczególności" ustawodawca stworzył katalog otwarty, zatem placówką handlową, nie wymienioną w art. 3 pkt 1) ustawy może tez być inne. Wydaje się, że ustawodawca próbował się zabezpieczyć, jednak przepis tego artykułu może powodować problemy praktyczne i stanowić "furtkę" dla obejścia ustawy.
Jednak moje pytanie brzmi tak? Co w sytuacji gdy, któraś z tych placówek (oczywiście wiadomo, że nie może chodzić o każdą z powyższych), ale np. poczta, kwiaciarnia, lodziarnia czy apteka będzie znajdowała się w galerii handlowej??? Galeria tylko dla tych punktów będzie czynna? Co w sytuacji, gdy np. mały sklep spożywczy w CDIG zmieni swoją przeważającą działalność na inną (np. umieści w nim stoisko z pamiątkami) a faktycznie nadal będzie sklepem spożywczym? Co jeśli nagle w piekarniach będziemy mogli kupić nie tylko produkty spożywcze a w kioskach np. ubrania? Wydaje mi się, że ustawa pozostawia niejasności. Życie jednak zweryfikuje wszystko i być może okażą się konieczne zmiany ustawy, w sytuacji gdy będzie istniało w niej wiele luk.
Dotychczas często zdarzało się też tak, że w wigilię 24.12. różne sklepy miały różną godzinę zamknięcia. Otóż i to się zmieni. W dniu 24 grudnia a także w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy placówki handlowe będą mogły być czynne tylko do godziny 14.00. Oczywiście z wyłączeniem placówek, które wskazałam wyżej.
Istotne jest to, że pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru jego czasu pracy z powodu wykonywania pracy w dniu 24 grudnia lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy do godziny 14.00.
KARA
Grzywna w wysokości od 1000 do 100 000 zł taka kara będzie groziła jeżeli ktoś naruszy przepisy ustawy.
Konsekwencje dla prawa pracy:
1) uchylony zostanie art. 151 zn. 9a. [Zakaz pracy w święta w placówkach handlowych]
§ 1. Praca w święta w placówkach handlowych jest niedozwolona.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się także, jeżeli święto przypada w niedzielę.
§ 3. Praca w niedziele jest dozwolona w placówkach handlowych przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności.
2) nadal dozwolona będzie praca w niedzielę i święta, zgodnie z art. Art. 151 zn. 10, jednak z tą różnicą, że za pracę w niedzielę i święto, w przypadkach, o których mowa w art. 151 zn. 10, uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. Brzmienie przed zmianą różniło się tym, że nie był wyraźnie wskazany art. 151 zn. 10.
